Kathedraal St.-Étienne
Kathedraal Saint- Étienne te Bourges, exterieur
Deze gotische kathedraal wordt beschouwd als één van de mooiste van Frankrijk. Zowel de glas-in-loodramen, het beeldhouwwerk van de westgevel, als de architectuur zijn indrukwekkend. In 1993 kreeg de St.-Etienne de status van werelderfgoed.
Kathedraal Saint- Étienne te Bourges, koor
De bouw van de kathedraal vond grotendeels plaats tussen 1195 en 1260. Het terrein was al eeuwenlang voorzien van een kerk. Van deze oudere voorgangers is een crypte uit de elfde eeuw bewaard gebleven. Tussen 1195 en 1215 werden de koorsluiting, het koor, en de vijf straalkapellen gebouwd. De straalkapellen werden toegevoegd aan het originele ontwerp. Tussen 1225 en 1260 volgde het schip, de voorgevel en een groot gedeelte van de kunstvoorwerpen, zoals ramen en beelden. Natuurlijk vonden er wijzigingen plaats in de loop der eeuwen. De westgevel is bijvoorbeeld in veertiende eeuw aangepast en voorzien van een groot glas –in –lood raam van Guy de Dammartin, de architect van Jean de Berry. In de vijftiende eeuw zijn de zijkapellen en de sacristie van het kapittel toegevoegd. Aan het begin van de zestiende eeuw stortte de noordelijke toren in die herbouwd werd in flamboyante stijl. In 1562 werd de kerk geplunderd door het protestantse leger van graaf van Montmorency. De beelden van de westgevel werden toen vernield. In de achttiende eeuw werd het doksaal afgebroken.
Kathedraal Saint- Étienne te Bourges, interieur
De architectonische vormgeving van de kerk is ongebruikelijk voor de Franse gotiek in die tijd. Het is de breedste gotische kathedraal van Frankrijk. Een ander opvallend aspect is het ontbreken van dwarsbeuken. Het weglaten van de dwarsbeuk draagt bij aan het opvallende homogene karakter van interieur en exterieur. De kathedraal heeft vijf schepen die naar het midden toe steeds hoger zijn. De kapellen die aan de buitenste kooromgang aansluiten zijn relatief laag. De arcaden van het middelste schip bevinden zich op grote hoogte. De pijlers zijn voorzien zijn van colonetten ( de kleine zuilen op de pijlers), die zich over de verschillende verdiepingen uitstrekken tot het ribgewelf. De kapitelen van de pijlers en colonetten zijn summier uitgewerkt zodat de verticale lijn nauwelijks wordt onderbroken. Op deze wijze wordt zowel de architectonische eenheid benadrukt als de immense hoogte.
Kathedraal Saint- Étienne te Bourges, timpaan van het hoofdportaal, ca. 1240
In de westgevel bevinden zich vijf portalen die variëren in afmetingen. Ze zijn voorzien van bijbelse verhalen d.m.v. beeldhouwwerk. Het hoofdportaal (het grootste en middelste portaal) heeft het Laatste Oordeel als onderwerp. Het beeldhouwwerk van het timpaan is zeer bekend. Het gotische beeldhouwwerk is rond 1240 vervaardigd. Het timpaan is verdeeld in drie horizontale stroken. Bovenaan kroont Christus. Aan beide zijden wordt hij geflankeerd door twee engelen die de passiewerktuigen vasthouden. Maria en Johannes zijn knielend in een hoek weergegeven. In het register eronder is de aartsengel Michaël afgebeeld. Hij houdt een weegschaal vast voor het wegen der zielen. Aan zijn rechterzijde bevinden zich de uitverkorenen, en aan de linkerzijde de verdoemden. In de onderste zone herrijzen de doden uit hun graven. In de crypte uit de twaalfde eeuw is eveneens beeldhouwwerk te zien. Het bekendste is het grafbeeld van de hertog Jean de Berry. Dit beeld was een onderdeel van een groots mausoleum dat in de eerste helft van de vijftiende eeuw is vervaardigd door Jean de Cambrai. Deze crypte is vooral interessant dankzij zijn schitterende architectuur.
Kathedraal Saint- Étienne te Bourges, detail met glas-in-loodraam uit het koor
De kathedraal van Bourges heeft schitterende glas in lood ramen. Samen met de kathedralen van Soissons, Chartres en Canteburry behoort deze kerk tot de eersten waar muren op een dergelijke schaal wijken ten bate van de vensters. De oudste gebrandschilderde ramen dateren uit eind twaalfde eeuw. De glas-in-loodramen van het koor stammen grotendeels uit de dertiende eeuw. Deze ramen hebben een bijzonder grote kunsthistorische betekenis. Er zijn weinig kerken die over dergelijke oude ramen beschikken in deze hoeveelheid. De ramen laten relatief weinig licht door. De kleuren zijn vrij verzadigd, waarbij rode en blauwe kleuren overheersen. Het blauw is haast overal aangewend voor de achtergrond. Het rood benadrukt vaak de geometrische figuren en structuren. De verhalende elementen zijn meestal in andere kleuren weergegeven zoals geel, groen geel en paars.
Kathedraal Saint- Étienne te Bourges, glas-in-lood-raam uit het koor
Het gebrandschilderde glas van de vijftiende eeuw zag er duidelijk anders uit dan dat van de elfde en twaalfde eeuw. De ramen in de kapel van Jaques Coeur uit 1451 illustreren mooi dit verschil. De kleuren van het glas zijn lichter en het glas laat meer licht door. Er is ook veel gebruik gemaakt van grisaille-glas, weliswaar afgewisseld met gekleurd glas. Het loodraster is veel minder nadrukkelijk aanwezig. De voorstelling is beïnvloed door de Vlaamse schilderkunst die destijds in geheel West –Europa voor nieuwe impulsen zorgde in de twee-dimensionale kunsten. Het ontwerp is afkomstig van een Hollandse schilder. De ramen illustreren het verhaal van de Maria boodschap. Op het onderstaande detail is Gabriëlle te zien die knielt voor Maria terwijl hij de geboorte van Christus aankondigt. Ze zijn geflankeerd door de opdrachtgevers.
Kathedraal Saint- Étienne te Bourges, ramen in de kapel va Jaques Coeur
 |
 |
 |
 |
 |
|
| Informatie over de omgeving Bourges: Zie OpReisFrankrijk.nl Centre | ||